İşten Çıkış Mülakatı Gereklimi ?

Özellikle son yıllarda şirketlerde kaliteli ve kalifiye insan kaynağına olan ihtiyaç ve onları elde tutabilme güdüsü, gereksiz iş yükü olarak görülen çıkış mülakatlarının önemini daha da artırmıştır. Bu nedenle de şirketler tarafından katkı sağlayan ve insan kaynağına değer veren bir uygulama olarak kabul edilmeye başlamıştır. Bu mülakatlardaki amaç; ayrılan çalışanın geri bildirimiyle şirket içindeki yönetimsel ve organizasyonel eksiklikleri tespit etmek, alınacak önlemler ile mevcuttaki kaliteli ve kalifiye insan kaynağını elde tutmaktır. Elde edilen geri bildirimler, daha önce hiçbir çalışan tarafından dile getirilmeyen bir amir baskısını ya da bir çalışma ortamı problemini dahi ortaya çıkarabilir. Mantıken hiçbir şirket kalifiye elemanını kaybetmek istemez. Çünkü şirket en son teknolojiye, en fazla ham maddeye sahip olsa bile; bu teknolojiyi kullanacak yada ürünün pazarlamasını yapacak olan insan kaynağına mutlaka ihtiyaç duyacaktır. İşte var olan insan kaynağının korunmasının bir yoludur çıkış mülakatları.

Uygulanan çıkış mülakatları, şirketlere hızlı bir şekilde fazla yorulmadan, kendileri hakkında geri bildirim almalarına olanak sağlar. Bu geri bildirimler, eğitim ihtiyacından tutunda çalışma koşullarına kadar, şirkete eksik olduğu konularda yol gösterir. Amaç var olan insan kaynağının elde tutulması olduğundan haliyle personel sirkülasyonu probleminin de önlemi alınmış olacaktır. İlave olarak etkin bir çıkış mülakatı ile ayrılan çalışanın gözündeki şirket itibarının dış çevrelere olumlu aktarılması da sağlanabilmektedir. Bütün bu çalışmalara kılavuzluk edecek olan mülakat sonunda İnsan Kaynakları yetkilisi tarafından hazırlanacak mülakat raporudur.Sonuç odaklı olarak mülakatın başlangıcından mülakat raporunun sonlandırılmasına kadar geçen sürecin etkin ve verimli şekilde planlanması esastır.

Çıkış mülakatlarını kim, nasıl yapar? Neler sorulur? Bu tip mülakatlar, işten ayrılan yada istifa eden çalışanlarla yapılan mülakatlardır. Bu mülakatları genellikle şirketi temsilen insan kaynaklarının en yetkilisi gerçekleştirir. Çoğu zaman ayrılan çalışanlar bu mülakatlara katılmak istemezler, mümkün olduğunca ikna edilmeli ve geri bildirimleri alınmalıdır. Burada en büyük rol yine insan kaynakların dadır. Çünkü verimli geri bildirimleri alabilmek için mülakata yön verecek olan kişilerdir kendileri. Mülakatta insan kaynakları yetkilisi çalışana yapılan bu mülakatın ne için yapıldığını açık açık izah etmeli ve bu şekilde çalışanın herhangi bir korku ya da utangaçlık nedeniyle iletişim kanallarını kapatması önlenmelidir. Tamamıyla bir bilgi alışveriş ortamı yaratılmalıdır. Mülakat öncesinde bir soru listesi oluşturulmalı ve oluşturulan bu soru listesine göre hareket edilmesi, mülakatın planlandığı gibi ilerlemesinde yarar sağlayacaktır. Çıkış mülakatlarında sorulacak sorulara birkaç örnek verecek olur isek;

- Ayrılmak istemeniz deki ana nedenler nelerdir?

- Ayrılmanızı tetikleyen herhangi bir neden var mı ?

- İşinizde sizi en çok motive eden ve en az motive eden şeyler nelerdir ?
- Ayrılmak istediğiniz işinizle ilgili yeterli eğitim ve desteği alabildiniz mi?
- Çalıştığınız süre içinde yöneticinizle bir olumsuzluk yaşadınız mı? Açıklar mısınız ?

- Şirket içindeki herhangi bir politika, prosedür, talimat işinizi yapmayı engelliyor muydu?
- Gelecekte yeniden bu şirkette çalışmak ister misiniz? Neden?

Bunun gibi kuruma ve adaya özgü olarak sorular artırılabilir.

Çalışanlar işten ayrılırken haliyle daha açık sözlü, samimi ve cesur olmaktadırlar. Bu nedenle insan kaynakları yetkilisi dinleyici pozisyonda kalıp, mümkün olduğunca çalışana ucu açık sorular sorarak, onun konuşmasını sağlamalıdır. Çalışanın cevaplamak istemediği sorular var ise zorlanmamalıdır. Başta söylediğimiz gibi karşılıklı bir güven inşa edilmelidir. Mülakat öyle bir ilerlemeli ki, her iki tarafta memnun olarak bitirmeli mülakatı. Yani insan kaynakları yetkilisi şirketi için yarar sağlayacak yeterli geri bildirimleri almış olarak, ayrılan çalışan ise bugüne kadar işiyle ilgili görüp de söyleyemediklerini söylemiş olduğundan duyduğu mutlulukla.